Een paar dagen geleden werd ik midden in Amsterdam aangesproken door een meisje die aan fondsenwerving deed voor Milieudefensie. Omdat ik even in de zon op een bankje zat met mijn hondje (die zij wel leuk vond) kwam ze naast me zitten en raakten we in gesprek over wat haar dreef om dit werk te doen. Ze was pas 16, maar maakte diepe indruk op mij, door de manier waarop ze naar het leven keek en omdat ze gepassioneerd aan een betere wereld wilde werken.

Ik kom een positieve betrokkenheid bij de wereld de laatste jaren vaker tegen bij jonge mensen; ze voelen zich verantwoordelijk om een bijdrage te leveren aan het milieu, aan goede doelen. Om bewust te leven, dingen te lenen en te delen en te bouwen aan een betere toekomst. Maar iedereen doet dit op een eigen manier en er zijn ook jongeren die totaal geen interesse hebben in deze zaken. De urgentie van de huidige natuur- en milieuvraagstukken maakt duidelijk dat ook jongeren betrokken moeten worden, die niet van nature of van huis uit interesse in natuur en milieu hebben. Door duur­zaamheid een rol te laten spelen in de keuzes die ze maken, krijgen jongeren weer perspectief op een duurzame toekomst. Het YoungMentality-on­derzoek laat zien dat dit kan. Het gaat uit van de belevingswereld van jongeren zelf en laat zien dat verschillende jongeren, die er misschien hetzelfde uitzien, een to­taal andere aanpak vergen.

Het al wat oudere onderzoek YoungMentality & Duurzaamheid (2010) borduurt voort op YoungMentality, een bestaand onderzoeksmodel dat de jeugd onderverdeelt in zes groepen. Dit model is door YoungWorks en Motivaction ontwikkeld.

Met dit vervolgonderzoek is een uniek en vernieuwend model ontstaan, dat op basis van kwalitatief en kwantita­tief onderzoek inzicht geeft in de plek die duurzaamheid inneemt in de belevings­wereld van jongeren van 12 tot en met 18 jaar.

De groepen verschillen onderling in waarden en drijfveren, die doorwerken in hun gedrag.

De Honkvaste Gemakzoekers: Deze groep, voor een groter deel jongeren onder de 14 jaar, is gericht op het gezin, houdt van TV kijken, is redelijk passief te noemen en zoekt naar veiligheid. Deze groep houdt zich niet erg bezig met natuur en milieu en staat ver af van de mondiale problemen op dit gebied.

De Enthousiaste Verkenners: Deze groep jongeren is nieuwsgierig en continu op zoek naar nieuwe activiteiten vanuit een stabiele thuissituatie. Zij kijken niet zo vaak tv, ze zitten eerder achter de computer. En zien natuur en milieu vooral als een mogelijkheid om leuke dingen te ondernemen zoals sporten of avonturen beleven. Zij worden getriggerd door NME-activiteiten (NME=Natuur- en Milieu-Educatie) met een creatieve component, zoals op windkracht bewegende kunst maken.

De Sociale Aanpassers: Deze groep houdt van gezelligheid, hecht niet aan status en afwisseling en is redelijk mainstream. Wat betreft duurzaamheid is deze groep gevoelig voor de sociale norm. Als je ouders of vrienden zich duurzaam ge­dragen, doe jij dat ook. Zij vinden het leuk om te werken aan NME-projecten waar ze zelf ook iets aan hebben, zoals het duurzaam opladen van je eigen mp3-speler of telefoon.

De Erkenningszoekers: Deze onzekere groep wil er graag bijhoren door bijvoorbeeld merkkleding te dragen. En lezen glossy magazines om bij weg te dromen. Zij scoren hoog op de factor status en zit­ten graag thuis. Erkenningszoekers hebben een passieve houding met betrekking tot duurzaam­heid en leren hierover het liefst via tv of filmpjes op internet.

De Extraverte Statuszoekers: Deze groep is sociaal en statusgericht, wat zich uit in het bezoeken van grote feesten en interesse in merkkleding en nieuwe technologische gadgets. Duurzaamheid staat voor deze groep op gespannen voet met hun fascinatie voor luxe en glamour. Deze groep is met het onderwerp duurzaamheid het best te be­reiken als gefocust wordt op persoonlijk gewin, uiterlijk en vormgeving. Denk aan Avatar, een sciencefictionfilm met ecologische boodschap en projecten met kans op een prijs.

De Eigenzinnige Idealisten: Jongeren in deze groep zijn zeer explo­ratief, antiburgerlijk en op zoek naar ontplooiing. Authenticiteit vinden ze belangrijk, wat zich uit in hun vaak afwijkende kledingstijl. Ze zijn erg betrokken bij natuur en milieu en vooral geïnteresseerd in de interna­tionale problematiek op dit gebied. Zij vinden een NME-project leuk waarbij ze bijvoorbeeld contact hebben met jongeren in Afrika om samen problemen op te sporen en oplos­singen te verzinnen.

Met de kennis over ‘duurzaam gedrag’ zit het vaak wel goed: jongeren weten dat je energie bespaart door het licht uit te doen en afval te scheiden. Minder vlees eten of biologische voeding/kleding kopen zegt ze minder. Jongeren ervaren ook belemmeringen: duurzaamheid mag bijvoorbeeld niet ten koste gaan van genot. Weinig jongeren douchen bijvoorbeeld korter, ook hebben ze geen extra geld over voor duurzaam geproduceerde kleding of voe­ding. Jongeren vinden dat ouders geld moeten steken in duurzame produc­ten. Die verantwoordelijkheid voelen ze nog niet voor zichzelf. Duurzaam gedrag moet niet te veel inspanning kosten. Kortom: ge­not, gemak, gebrek aan kapitaal en het gevoel dat anderen verantwoordelijk zijn, kunnen duurzaam gedrag nog in de weg staan.

Waarschijnlijk zullen onze studiekiezers die de wereld ècht gaan verbeteren voornamelijk komen uit de groepen: Eigenzinnige Idealisten en Enthousiaste Verkenners. Mijn Milieudefensie meisje komt vast en zeker uit de voorlaatste groep!

Omdat we niet allemaal voorvechters kunnen zijn op jonge leeftijd hierbij voor alle ouders en begeleiders van Extraverte Statuszoekers, Erkenningszoekers, Sociale Aanpassers en Honkvaste Gemakzoekers, die nog een beetje aanmoediging nodig hebben de link naar de inspirerende site van de Duurzame Student. Deze site staat voor een duurzame toekomst, voor iedereen. Duurzaamheid gaat over het creëren van een eerlijke en veilige plek op aarde voor mens en dier. In de artikelen op deze site geven we onze kijk op sociale, economische én ecologische thema’s, en willen we tegelijkertijd studenten helpen bewuste keuzes te maken op het gebied van studie, carrière en levensstijl.

Op deze site staat ook een overzicht van de meest actuele duurzame studies.